अपवर्गे तृतीया

2-3-6 अपवर्गे तृतीया अनभिहिते कालाध्वनोः अत्यन्तसंयोगे

• Kashika
• Siddhanta Kaumudi
• Balamanorama
• Padamanjari

Kashika

Up

---

index: 2.3.6 sutra: अपवर्गे तृतीया

---

कालाध्वनोरत्यन्तसंयोगे इति वर्तते। अपवर्गः फलप्राप्तौ सत्यां क्रियापरिसमाप्तिः। अपवर्गे गम्यमाने कालाध्वनोरत्यन्तसंयोगे तृतीया विभक्तिर्भवति। मासेन अनुवाकोऽधीतः। संवत्सरेण अनुवाकोऽधीतः। अध्वनः क्रोशेन अनुवाकोऽधीतः। योजनेन अनुवाकोऽधीतः। अपवर्गे इति किम्? क्रोशमधीतोऽनुवाकः। मासमधीतः। कर्तव्यादृत्तौ फलसिद्धेरभावात् तृतीया न भवति। मासमधीतोऽनुवाकः, न च अनेन गृहीतः।

Siddhanta Kaumudi

Up

---

index: 2.3.6 sutra: अपवर्गे तृतीया

---

अपवर्गः फलप्राप्तिस्तस्यां द्योत्यायां कालाध्वनोरत्यन्तसंयोगे तृतीया स्यात् । अह्ना क्रोशेन वाऽनुवाकोऽधीतः । अपवर्गे किम् ? मासमधीतो नायातः ॥

Balamanorama

Up

---

index: 2.3.6 sutra: अपवर्गे तृतीया

---

अपवर्गे तृतीया - अपवर्गे तृतीया । अपवर्द समाप्तिः,कर्मापवर्गे लौकिका अग्नयः॑ इत्यादौ दर्शनात् । इह तु फलप्राप्तिपर्यन्तत्वात् प्रायेण क्रियायाः । तदाह-अपवर्गः फलप्राप्तिरिति । कालाध्वनोरिति । अनेन 'कालाध्वनोः' इति द्वितीयाय अयमपवाद इति सूचितम् । अह्नेति । अह्नि कोशे वा निरन्तरमनुवाकोऽध्ययनेन गृहीत इत्यर्थः । नायात #इति । न गृहीत इत्यर्थः ।

Padamanjari

Up

---

index: 2.3.6 sutra: अपवर्गे तृतीया

---

अपवर्गे तृतीया॥ अपवर्गः फलप्राप्तौ सत्यां क्रियापरिसमाप्तिरिति। तत्रैवापवर्गशब्दो लोके प्रसिद्ध इति भावः। कर्तृव्यावृताविति। अशक्त्यादिना कर्तुरुपरमादित्यर्थः, तत्र मध्ये क्रिया विच्छिन्नेति प्रवृत्यपायः, न त्वपवृक्तेति॥